Onder het nieuwe Europese Asiel- en Migratiepact zijn EU-lidstaten verplicht een nationale migratiestrategie op te stellen. Uit onderzoek van het Europees Migratienetwerk (EMN) naar bestaande strategieën blijkt dat effectieve migratieaanpakken vaak steunen op nauwe samenwerking tussen ministeries en de actieve betrokkenheid van overheidsinstanties en ngo’s.
EMN-onderzoek, two-pager EMN NL | Asiel- en Migratiepact Europa
Strategie voor migratiebeleid wordt onder het EU-pact verplicht, welke aanpak hebben landen tot nu toe?
24 april 2025
Om ervoor te zorgen dat landen voldoende middelen, personeel en financiering hebben voor hun asiel- en migratiebeleid en aan Europese en internationale verplichtingen voldoen, is een strategisch plan van de overheid nodig. EU-lidstaten zijn onder het Europese migratiepact, dat ingaat op 12 juni 2026, verplicht een migratiestrategie te hebben (EU-verordening 2024/1351, artikel 7). Nieuw EMN-OECD-onderzoek inventariseert hoe overheden hun migratiestrategieën opstellen en monitoren, waaruit een aantal effectieve werkwijzen naar voren komt.
Stand van zaken Europese landen
De meeste landen (AT, BE, BG, CY, CZ, DE, EE, EL, ES, FI, FR, HR, IE, IT, LT, LU, LV, NL, PL, PT, SI, SK) hebben al een strategie. Alleen in Frankrijk, Italië en Spanje is het wettelijk verplicht, deze landen hebben hun migratiestrategie verankerd in nationale wetgeving. De Franse overheid heeft de nationale migratiestrategie bijvoorbeeld vastgelegd in migratiewetgeving en ook opgenomen in de begroting.
De meest recente migratiestrategie van Nederland is de ‘Integrale Migratieagenda’ (2018). Vanwege de vele ontwikkelingen op gebied van asiel en migratie geeft deze strategie uit 2018 inhoudelijk geen juiste weergave van het huidige Nederlandse regeerprogramma. Voor dit vergelijkende EMN-onderzoek over hoe migratiestrategieën tot stand komen is de strategie nog wel relevant.
Samenwerking volgens veel landen effectief
Zowel bij de ontwikkeling (BG, CY, CZ, EE, FR, IE, IT, LT, LV, PT, SI ) als bij de uitvoering (CY, CZ, EL, FR, IE, IT, LT, LV, PT) van migratiestrategieën benoemen landen bepaalde effectieve werkwijzen, zoals samenwerking tussen verschillende ministeries en uitgebreide consultaties van andere organisaties. Tsjechië bespreekt de koers van het migratiebeleid bijvoorbeeld in een interdepartementaal coördinatiepunt.
Door deze samenwerking van ministeries kunnen overheidsorganen zich sneller aanpassen aan veranderingen.
Volgens Estland, Frankrijk, Italië en Letland is het actief betrekken van andere overheidsdiensten en ngo’s waardevol. Zo betrekt Frankrijk lokale overheden en ngo’s bij het proces, zodat de migratiestrategie aangepast kan worden aan regionale behoeften. Estland consulteert andere partijen en organiseert seminars en heeft zo inmiddels een honderdtal organisaties bereikt. Hierdoor kunnen ze gericht inzoomen op subonderdelen van hun migratiestrategie.
*Deelnemende landen: Oostenrijk (AT), België (BE), Bulgarije (BG), Cyprus (CY), Tsjechië (CZ), Duitsland (DE), Estland (EE), Griekenland (EL), Spanje (ES), Finland (FI), Frankrijk (FR), Kroatië (HR), Hongarije (HU), Ierland (IE), Italië (IT), Litouwen (LT), Letland (LV), Luxemburg (LU), Malta (MT), Nederland (NL), Polen (PL), Portugal (PT), Slovenië (SI), Slowakije (SK), Zweden (SE); Georgië (GE); Servië (RS); Oekraïne (UA).
